ÇANAKKALE DENİZ ZAFERİNİN 108. YILDÖNÜMÜ KUTLU OLSUN

Recep Akdur

Ekonomik rekabet ve sömürgecilik Avrupa’yı ikiye bölmüş. Bir yanda; Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya’dan oluşan İttifak Devletleri, öte yanda da İngiltere, Fransa ve Rusya’dan oluşan İtilaf Devletleri. Herkesin gözü bir diğerinin sömürgesinde.

Taraflar birbirine saldırmak için bahane arıyor. Avusturya-Macaristan Veliahdı Arşidük Ferdinand’ın bir Sırp tarafından öldürülmesi, bu bahane için yeterli oldu. Avusturya’nın,28 Haziran 1914’te Sırbistan’a savaş ilan etmesi ile Birinci Paylaşım Savaşı resmen başladı.

Osmanlı Yönetimi, önce İtilaf Devletleri ile birlikte olmaya niyetlendi. Ancak Rusya bunu kabul etmedi. Bunun üzerine Almanya’ya dönüldü ve Ağustos 1914’te Almanya ile yapılan gizli antlaşma sonucunda İttifak Devletlerine katılmış oldu. Seferberlik ve silahlı tarafsızlık ilan edilerek, Boğazlar tüm yabancı savaş gemilerine kapatıldı. Bilinen ünlü hikâye; İngiliz donanması tarafından Ege’de sıkıştırılan Goeben ve Breslau adlı iki Alman savaş gemisinin Boğazlardan geçişine 10 Ağustos 1914’te izin verildi. Bu yanlı/taraflı uygulama “gemilerin satın alınarak Osmanlı Donanması’na katıldığı adlarının da Yavuz ve Midilli olarak değiştirildiği” şeklinde açıklandı.

Amiral Souchon komutasındaki Yavuz, tatbikat yapma izni ile 27 Eylül 1914’te Karadeniz’e açıldı ve gidip Ruslara ait Sivastopol ve Novorossisk limanlarını bombaladı. Bunun üzerine Rusların Kafkasya’dan 1 Kasım 1914’te Osmanlı topraklarına girmesiyle Osmanlı resmen Birinci Dünya Savaşı’na girmiş oldu. Gelişmelerin sonunda İngiltere ve Fransa da Osmanlı’ya savaş ilan etti.

Savaşın denizde yapılmasına karar verdiler. Çünkü tarihinde hiç yenilgi almamış olan İngiliz donanmasına çok güveniyorlardı. Fransa’nın da desteği ile dünyanın en büyük armadalarından birisi oluşturuldu.

Harekât 19 Şubat 1915’te başladı. Çanakkale tabyalarına bomba yağdırıldı. Savaş söylemi ile 18 Mart’ta gerçekleştirilecek olan esas saldırı için tabyalar yumuşatılıyordu. Bombalama yaklaşık bir ay sürdü. Boğaz girişinin Rumeli yakasındaki Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları ile, Anadolu yakasındaki Kumkale ve Orhaniye tabyaları tahrip edildi.

Üç deniz tümeninden oluşan ana kuvvet filosu 18 Mart 1915 sabahı Boğaz’ın girişinde göründü. Saat 10:30’da Birinci Tümenin Boğaz’dan içeri girmesi ile taarruz başladı. Zaman içinde diğer tümenlerde savaşa katıldı. Dünya tarihinin en şiddetli savaşlarından biri yaşandı. İngiliz ve Fransızların güçlü bombaları ile tabyalar ateşe, dumana ve toprağa karışıyordu. Ancak teninden ter yerine kan fışkıran Mehmetçik pes etmek bir yana gözünü bile kırpmıyor, savunmadan ödün vermiyordu. Ünlü savaş gemileri birer birer Boğazın soğuk sularına gömüldü.

Koca filo adeta eriyordu. Amiral de Robeck saat 18’05’de geri çekilme emri vermek zorunda kaldı. Donanmadan İngiltere’ye gönderilen raporların özeti iki kelime: “Çanakkale Geçilemez”. Bu iki kelime daha sonra birçok anı yazı ve kitabın teması ve başlığı olmuştur.

18 MART 2023 ÇANAKKALE DENİZ ZAFERİNİN 108. YILDÖNÜMÜDÜR. ŞEHİTLERİMİZİ MİNNETLE ANIYORUZ, RUHLARI ŞAD OLSUN.

 Bilgi Notları

1. Her zaman ve her vesile ile Minnet ve saygıyla andığımızulu önder Atatürk’ün,18 Mart’ta zaferle sonuçlanan Çanakkale Deniz Savaşında doğrudan bir katkısı yoktur. Cepheye bu tarihten sonra gelmiştir. Onun için bu metinde adından söz edilmemiştir.
2. Anzaklar olarak bilinen, Yeni Zelanda ve Avustralyalılardan oluşan İngiliz Kolordusu Çanakkale Deniz Savaşı’nda bulunmamıştır. Bunlar Cepheye Deniz Zaferi’nden yaklaşık bir ay sonra (25 Nisan’da) gelmiş ve kara savaşlarına katılmıştır.Çanakkale Deniz Savaşında Onlardan söz edilmesi bir bilgi hatasıdır.

Azim ve Karar, 18 Mart 2023.