ELDİVEN CEHENNEMİ

Kauçuk eldiven salgınla birlikte tüketim patlaması yaşayan ürünlerden birisi. Özellikle sağlık ortamlarında ve son aylarda akla gelebilecek pek çok yerde kullanımı artan eldivenlere karışan kan ve gözyaşı ilgiye değerdir.

Küresel ölçekte üretim yaparak 2019’da (300 MİLYAR ÇİFT) dünya kauçuk eldiven gereksiniminin 2/3’ünden çoğunu karşılayan ülke : MALEZYA!

Uluslararası Çalışma Örgütü ILO’ya göre yabancılar Malezya’daki işgücünün % 20-30’unu oluşturuyor. Nepalliler, Myanmarlılar ve Bangladeşliler önde gelen yabancılar.

Ülkelerine ve yakınlarına parasal destek sağlama umuduyla bu tuzağa düşen yabancı işçiler topluca yurtlarda kalıyor. Sudan gerekçelerle para cezalarına çarptırılmaları ya da iş sözleşmelerinin askıya alınması sıradan durumlar.

Bu kapsamda çalıştırılanların tutsaklaştırıldıklarının altı çizilmeli!

Bu amaçla öncelikle binlerce Avro borçlandırılıyorlar. Ardından pasaportlarına el konularak olası kaçışın ya da vazgeçişin önü kesiliyor. Malzeya’da aylık asgari ücretin 240 Avro olduğu ve fazla çalışmayla bu eşiğin en fazla 400 Avro’ya çıkartılabileceği düşünüldüğünde binlerce Avro borçlandırılmış olarak işe başlayanların bu sarmaldan kurtuluşunun zorluğu anlaşılmış olacaktır.

İşçiler böylesi umutsuz bir döngüye sokulmadan önce aracıların albenili önerileriyle bu iş için ayartılıyorlar. Aracıların uzattığı havuca kayıtsız kalamayan işçiler evet dedikleri ve Malezya’ya adım attıkları anda kendileri için cehennemin kapısını açmış oluyorlar.

Bunca oylumlu üretimin Malezya içinde tüketilmesinin söz konusu olmadığını daha önce belirtmiştik. Dünya ölçeğinde hatırı sayılır büyüklüğü olan şirketler Malezya eldivenlerinin önde gelen alıcıları olarak boy gösteriyorlar. Başka deyişle küresel şirketler Malezya’daki eldiven cehenneminin dolaylı ya da dolaysız özendiricileri ve sürdürücüleridir.

Bu şirketlerin insanlık suçuna eşdeğer yanlışlıklar karşısındaki sessizliği de suça ortaklıklarının bir diğer kanıtı olarak kabul edilmelidir.

Buna karşın kimi kurumların işin peşini bırakmadığı ve iş edinmek için para ödeyen 2500 göçmen işçiye 1.6 milyon Avro ödence ödenmesini sağladıkları iyi haber olarak okunabilir. Kimi alıcıların koşulların değişimi için Malezya’dan eldiven dışalımını askıya aldıkları da bir başka iyi haber olarak ortamda yerini almış durumda.

Her şeye karşın bu bağlamda alınacak epeyce yol olduğu açıktır.

Ayrıca, Malezya’da yaşanmış olsa da olan bitenden üretilenleri alıp dünyaya pazarlayanların sorumlu olduğu kuşkusuzdur. Henüz belleklerimizden silinmiş olamaz. Küresel salgının ilk aylarından birisinde kişisel koruyucu donanım gönderilerinin havaalanlarında paylaşılamadığı, bu türden gereçlere devletlerin el koyma haberleri yayılmıştı. Bu türden eylemlerin altına imza atmış olanların Malezya’daki etik dışılıklarla savaşması beklenebilir mi? Beklense bile sonuç alınabilir mi?

Yazıya esin kaynağı olan yazıyı okurken yıllar öncesine döndüm. Yaklaşık 15 yıl önceydi belleğim yanıltmıyorsa. İzmir’deki Tek Gıda İş sendikasına asılmış dev bir pankart ilişmişti gözüme.

“Müslüman bir ülkede,

Müslüman patronun,

Müslüman çalışanlarının,

Sendikayla ne işi olabilir”

Yazılıydı dev boyutlu pankartta. Parlak düşünce YÖRSAN kaynaklıydı.

Malezya da bir İslâm ülkesi değil mi?

Küresel ölçekli kirli eldiven sürecine engel olunamadığına göre din, iman, inanç sömürüye engel olamıyor.

İnsanın canlılığa ve kendisi dışındaki türlere karşı vahşeti ve sınır tanımazlığı bugünkü salgını doğurdu.

İnsanın kendi türüne şiddeti ve vahşeti de görmezden gelinir gibi değil. İnsanın insana yaptığı insanlık tarihine utanç sayfaları eklemekten öte işlev görmüyor.

Takvim yaprakları birer birer kopup, zaman ilerlerken sizce insanlık ilerliyor mu?

Azim ve Karar, 06.05.2021

Not : Yazıya esin kaynağı olan yazı Cumhuriyet gazetesinin her ayın ilk pazartesi günü Türkçe yayımlanan Le Monde Diplomatique ekinde (03.05.2021) yer aldı. Malezya Eldivenlerindeki Kan ve Gözyaşı, Peter Bengsten.