Site Rengi

TAŞITSIZ

21.11.2021
850
A+
A-

Ceyhun BALCI

İklim ağır yıkımının kapımıza dayandığının iyice kavrandığı şu günlerde COP26 iklim doruğunda pek çok şeyin konuşulduğu, kimi kararlar alındığı anlaşılıyor. Bu kararların yaşama geçsin diye mi yoksa dostlar alışverişte görsün diye mi alındığını zaman gösterecek. Ancak, kimileri şimdiden bu kararların uygulanamaz olduğunu söylemeye başladılar bile.

Bazı uzmanlar bu ve benzeri iklim doruklarının soruna odaklanmaktan çok küresel ölçekteki güç savaşlarının aracına dönüştürüldüğünü bile ileri sürüyorlar.

CO2  salınımı, sera etkisi ve fosil yakıtlar üzerinden sürdürülen tartışmaların ne denli gerçekçi olduğunu sorgulamakta yarar var.

Örneğin, pek çok şey tartışılırken otomotiv endüstrisine yeterince odaklanılıyor mu?

Motorini yasaklama, elektrikli otoları özendirme ekseninde yürüyen tartışmalar bir önemli noktayı gözden kaçırıyor. Elektrik nasıl üretiliyor sorusu sorulmazsa eksik kalır. Bu soru akla mı getirilemiyor? Yoksa, küresel ölçekte güçlü ve egemen otomotiv endüstrisinin engellemesi mi var?

Neden her ne olursa olsun insanlık yalnızca iklim ağır yıkımı açısından değil trafik yoğunluğu, park yeri kıtlığı ve benzeri gerekçelerle de taşıtsız yaşama doğru yol almak zorunda. Bu gerekliliğe ilişkin sesler kısık olsa da taşıtsız bir geleceğe ilişkin tasarımlar eksik değildir.

O tasarımlardan birisi İngiltere’de uygulanmış. Başkent Londra’nın Hounslow ilçesinde insanların taşıtsız devinimine ilişkin bir tasarım, oyuna dönüştürülerek yaşama geçirilmiş. 2019 yılında 1.5 ay süreyle yapılan uygulama hem insan hem de gezegen sağlığı bakımından çarpıcı sonuçlara yol açmış.

İlçenin belirli yerlerine konan kutucuklara ellerindeki kartları okutan yürüyen ya da bisiklete binen Hounslowlular böylelikle bir yandan puan biriktirirken diğer yandan da uygulamaya ilişkin kayıt oluşmasını sağlamışlar. Biriktirilen puanlar sonuçta simgesel olsa da kimi armağanlara dönüşmüş.

60-69 yaş grubundan bir katılımcı alışılmıştan daha fazla yürüdüğünü ifade etmiş. Böylelikle yaşadığı ilçenin daha önce hiç geçmediği yollarından geçtiğini, hiç görmediği yerlerini gördüğünü eklemiş sözlerine.

Bu oyunlaştırılmış etkinliğe Hounslow’un toplam nüfusunun % 9.6’sına denk düşen 28.219 kişi katılmış ve toplamda 96.849 mil yürümüş. Bu etkinlikte kutucuklara 638.697 kez kart okutulmuş.

Bu oyun sonrasında bedensel etkinliği olmayan gruptaki (haftada 30 dakikadan daha kısa süreli bedensel etkinlik) insanların oranı % 25’ten % 18’e gerilemiş. Haftalık bedensel etkinlik süresi 150 dakika ve üzerinde olanların oranı ise yine bu oyundan sonra % 62’den % 75’e çıkmış.

30-39 yaş grubundan bir kadın katılımcı oyunun çocukları özellikle etkilediğini söylemiş. Hatta, çocuklarının okula artık arabayla gitmek istemediklerini de eklemiş.

Uygulama sırasında bir ana caddede otomobil ve ticari araç sayısı öncekine göre % 53 oranında azalma göstermiş.

Etkileşimli oyun aracılığıyla özellikle özel taşıt kullanımını toplumsal statü göstergesi olarak algılayanların taşıt kullanımından uzak tutulmuş olması önemli bir sonuç olarak saptanmış.

30-39 yaş grubundan bir kadın katılımcı özel taşıt kullanımı yerine yürümeyi seçtiğini ve bu eylemi fazlasıyla benimseyerek her seferinde yürüdüğü yolu uzattığını ifade etmiş.

Sınırlı süreli ve bir ilçeyle sınırlı etkileşimli oyunun yürüyüş ve bisiklet kullanımını özendirdiği anlaşılmaktadır. Bu yolla, alışkanlıklara ve saplantıya dayalı özel taşıt kullanımının önüne geçilmesi olası görünmektedir.

Bu arada bir başka yazı ilişti gözüme. Yine İngiltere’den, bu kez Birmingham’dandı haber. Birmingham’da alınan bir kararla kenti çevreleyen yolun taşıt trafiğine kapatılması gündeme alınmış. Böylece, bir yandan trafik sorununa çözüm getirilirken diğer yandan da bu yoldaki yaya ve bisikletli güvenliğinin artırılması amaçlanmış.

Bundan birkaç yıl önce Oslo ve Madrid merkezine özel taşıt girmesinin yasaklandığını okumuştum.

Bu yazıya konu olan örnekler bile insanlığın içine düştüğü durumda çözümü taşıtsız yaşamda aradığı düşüncesini destekler niteliktedir. Daha az taşıt daha sağlıklı kent ve daha sağlıklı toplum anlamına geliyor.

Küresel eğilim bu yönde olduğuna göre Türkiye’nin kendi otomobilini yapma doğrultusundaki çabalar nasıl değerlendirilmeli? Son kullanma tarihi geçmiş bir aygıtı üretmeye çalışmak ve bu amaçla yatırım yapmak ne denli akılcı? Hele hele insanlara taşıttan vazgeçmelerinin öğütlendiği çağda.

İklim ağır yıkımına karşı geliştirilmesi gereken eylemlerden önceliklisi ve önemlisi olan taşıtsız yaşamdır. Çeşitli gerekçelerle göz ardı edilen bu davranış biçiminin yerel ve genel yönetimlerce özendirilmesi yaşamsal öneme sahiptir dersek abartmış olmayız.

Kaynakça :

https://theconversation.com/we-transformed-a-london-borough-into-a-game-to-get-fewer-people-travelling-by-car-heres-what-happened-171035?utm_medium=email&utm_campaign=Latest%20from%20The%20Conversation%20for%20November%2016%202021%20-%202116520954&utm_content=Latest%20from%20The%20Conversation%20for%20November%2016%202021%20-%202116520954+CID_280f8c9b460b484a2b13b80b41ea0805&utm_source=campaign_monitor_uk&utm_term=We%20transformed%20a%20London%20borough%20into%20a%20game%20to%20get%20fewer%20people%20travelling%20by%20car%20%20heres%20what%20happened
https://theconversation.com/birmingham-plans-to-become-a-supersized-low-traffic-neighbourhood-will-it-work-170131?utm_medium=email&utm_campaign=Latest%20from%20The%20Conversation%20for%20November%2017%202021%20-%202117820965&utm_content=Latest%20from%20The%20Conversation%20for%20November%2017%202021%20-%202117820965+CID_0c5eea669c185219ea593676c4cd4920&utm_source=campaign_monitor_uk&utm_term=Birmingham%20plans%20to%20become%20a%20supersized%20low-traffic%20neighbourhood%20%20will%20it%20work

Azim ve Karar, 20.11.2021

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.