SEÇİMLER VE TARİHLERİ

Ömer Faruk Eminağaoğlu

Anayasa ve yasalarda, erken seçim ile seçimlerin yenilenmesi, seçim takvimi ile seçimin başlangıç tarihi, seçim günü ile oy verme günü kavramları aynı anlamda kullanılmıştır.

Anayasanın özellikle 11, 77, 87 ve 101. maddeleri gereği herhangi bir mercinin “süresinde yapılacak” genel seçimler ve cumhurbaşkanı seçimi konusunda “seçim kararı” alma yetkisi yoktur zaten böyle bir karara gerek de yoktur. Çünkü bu seçimler herhangi bir karar almaksızın anayasanın 77 ve 101. maddelerinde belirtildiği gibi beş yılda bir yapılmaktadır. Anayasadan hareketle 2839 sayılı yasanın 6. ve 6271 sayılı yasanın 3. maddelerinde belirtildiği üzere beş yıllık sürenin dolmasından önceki pazar günü oy verme günü, bundan önceki altmış günlük sürenin ilk günü de seçimlerin başlangıç günüdür.

YSK TAKVİMİ DEĞİŞTİREMEZ

“Süresinde” yapılacak seçimlerde, anayasa ve ilgili yasalardaki düzenlemeler uyarınca oy verme tarihi ve seçimlerin başlangıç tarihi de herhangi bir mercinin “kararı” ile değiştirilemez. Bu durumda, seçimlerin başlangıç tarihleri ve oy verme günlerinde değişikliğe gidilecekse bu ancak “yasa değişikliği” ile söz konusu olabilir ki anayasanın 67/son maddesi uyarınca söz konusu değişiklikler yürürlük tarihinden sonraki bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamaz. Bir yılın belirlenmesinde esas alınacak tarih de seçimlerin başlangıç tarihidir.

Oy verme gününün bir hafta bile erkene alınması demek, hukuken “erken seçim” demektir. Erken seçimlerin de hangi koşullarda ve nasıl yapılabileceği, anayasanın 116. maddesinde çok açıkça düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanı veya en az 360 oy ile TBMM, “oy verme gününü de belirleyerek” erken seçim kararı alabilecektir. Erken genel seçim durumunda, 2839 sayılı yasanın 9. maddesi YSK’nin seçim takvimini kısaltılabileceğini düzenlemekte ise de süresinden önce yapılacak cumhurbaşkanı seçimi konusunda 6271 sayılı yasanın 3. maddesinde, YSK’nin bu seçim takvimini kısaltabileceği yolunda hüküm yer almamaktadır. Her iki seçimin birlikte yapılma durumları gözetilince, sonraki ve özel yasa olan 6271 sayılı yasa karşısında, YSK de artık erken seçim durumunda seçim takvimini değiştiremez.

2023 İÇİN UYGULANAMAZ 

Bu açıklamalar çerçevesinde, 18 Haziran 2023 tarihi öncesinde TBMM kararıyla seçimlerin yapılabilmesi ancak bir erken seçim kararıyla olanaklıdır ki bunun içinde en az 360 oy gerekmektedir. Seçim takvimi ve oy verme günü yasada düzenlenmiş olup TBMM yasa değişikliği ile tarihleri erkene alma, değiştirme yoluna gidecek olursa bu değişiklikler de anayasanın 67/son maddesi uyarınca 2023 seçimlerinde uygulanamayacaktır. YSK’nin oy verme gününü değiştirme yetkisi bulunmamakta olup TBMM’nin de bir “karar” ile oy verme gününü değiştirme yetkisi anayasa uyarınca bulunmamaktadır.

Azim ve Karar, 14.09.2022