RÜŞVET, YOLSUZLUK … ESKİ TAS ESKİ HAMAM…

Cihan Dura

Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) raporundan ‘rüşvet ağının ünlüsü’ çıkmış! Rapor Cumhurbaşkanlığı eski başdanışmanına uzanıyor. Bazı firmaların özel işlerini hallederek rüşvet alan bu ünlü; sıradan bir evde otururken 4-5 yıl içinde süper lüks bir villa sahibi olmuş.

Ve ikinci bir ünlü!… Özel şoförünü gizli kasa olarak kullanıyor. Şoförün hesabında milyonlarca lira bulunuyor. 2017 yılı sonrasında, 2022 yılına kadar yapılan para transferleri toplam 563 milyon lira!… Bu arada ‘rüşvet ağı ünlüsü’nün hesabına 1 milyon 917 bin lira yatırılmış.

Ancak ikinci ünlünün hesabı boş durmuyor, giriş var: 2.5 milyon dolar!… Ünlü bu paralarla lüks bir tekne ve bir şirketten pay almış. 750 bin liraya aldığı tekneyi satarak 4.5 milyon Euro’ya yeni bir tekne satın almış. MASAK raporuna göre, tekne alımı için, ünlünün şoförü üzerine kayıtlı görünen bir firmanın hesabından Malta merkezli bir off-shore firmasına 3.7 milyon Euro (yaklaşık 67 milyon lira) gönderilmiş!

Ve bir ünlü daha: Eski Sermaye Piyasası Kurulu başkanı… Sermaye artırımı yapmak karşılığında, bir iş kadınından 12 milyon TL rüşvet istemiş!

Şimdi de Uzak Geçmişten…

Celalzade Mustafa (1494-1567) “Selimname” adlı yapıtında yazıyor: “Zulüm ve çile zamana şah oldu. Her kural bozulup terkedildi. Rüşvet yolu makbul, adam kayırma ilke oldu. Alçaklar rüşvetle yükselip, zenginler elde tutuldu. Çocuklar, geri zekâlılar başa geçti. Kötü vezirlerin çirkin işleri aldı yürüdü.”

Sadrazam Rüstem Paşa (1500-1561) … Kanuni’nin damadı.  Aslen Hırvat kökenli bir katolik… Sonradan “Müslüman” olan bu devşirme Osmanlı’da ‘rüşveti tarifeye bağlayan adam’ olarak anılıyor: Falan yerin kazaskerliği 5000 düka altını, filan yerin subaşılığı 3000, şu sancağın vergi toplama işi 10000, bu livanınki 8000 altın… PeçevîTarihi Rüstem Paşa’nın öldüğü tarihteki servetinin dökümünü vermiş, saymakla bitmiyor.  [Kaynak: M. Beşerî].

Koçi Bey, Risâle’sinde rüşvet ve yolsuzluk hakkında IV. Murat’ı (1623-1640) şöyle uyarıyor: Devletin, rüşvet ile harap olması kabul edilemez. Zâlimlerin ve entrikacıların haklarından gelinmek gerekir. Zeamet ve tımarın hak sahiplerine dağıtılmasını engelleyerek, ülkenin yıkıma uğramasına neden olanlar, sayılsa ancak otuz-kırk kişidir. Böyle olunca, otuz-kırk adamın hatırını hoş etmek için, bir devletin bozulup karışmasını padişahımız nasıl uygun görür? Bir adam ki devlete hizmet görmesin; ülke değil, hattâ bir köy bile fethetmesin, yalnız padişah yakını olmakla, devlet hazinesine âit birçok köy ve tarlayı birer yolunu bulup, kendine ve çocuklarına mülk ettirirse, sonra diledikleri yeri vakfedip, bazılarını da vakıf adıyla çocuklarına gelir sağlayan mal ve bina yaparsa, bu vakıf nasıl doğru olur? Ve onu “bismillah” diye yemek nasıl yakışık alır? Bu denli karışıklık, fitne ve fesada, halkın ve ülkenin yıkıma uğramasına, hazinelerin ve malların azalmasına rüşvet şeytanı neden olmuştur. Dünya üzerinden rüşvet pisliği kaldırılmazsa, adalet sağlanamaz. Dünya işleri düzeltilemez.”

Ve Koçi Bey’den 400 Yıl Sonra Bugünkü Türkiye…

Bir siyasi partinin uzun yıllar başkanlığını yapmış bir zat… Öldüğünde miras dökümü 150 sayfa tutmuş! Ancak, servetini rüşvetten çok, uyuşturucu ticareti, kumarhanelerden gelen paralar, yurt dışı ve yurt için toplanan bağışlar, örtülü ödenekten aktarılanlar oluşturuyor [Kaynak: M. Beşerî].

Yılda 1,5 milyar dolarlık akaryakıt kaçakçılığı… Ulaştırma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı ile birçok bürokrat yargıda. Tekstilde 1 katrilyonluk hayali ihracat… -SSK’da ilaç yolsuzluğu: Yabancı şirket SSK’ya, piyasaya sattığının 2-3 katı fazla fiyatla ilaç sattı. SSK’nın 2 üst düzey yöneticisi tutuklandı. Maliye bakanının oğlu 4 bin ton mısır ithal etti; gümrük vergisi ithalden hemen sonra yüzde %70′e yükseltildi. 30 trilyonluk buğday vurgunu…  Çevre ve Orman Bakanlığı bürokratları ihale kazanan firma tarafından ağırlandı. TOKİ’de milletvekili ayrıcalıkları…

*

Hakkâri’de iş olanakları AKP’liler tarafından kontrol ediliyor. Gümrükte büyük vurgun. Seçmen listelerine mevtaları kim yazdırdı. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan dört sınavda, sınav sorularını sızdırarak para karşılığı satan kopya şebekesi… Yabancı şirket Türkiye’de rüşvet dağıtıp ihaleleri kapmış!  Başbakanın eski özel kalem müdürü, görev yaptığı 5 yıl içinde üçü İstanbul’da, biri Ankara’da, biri de Gebze’de olmak üzere 5 değerli gayrimenkul sahibi oldu. Sarıyer’de rüşvet operasyonu. SGK’dan para alabilmek için sahte ameliyat belgeleri düzenlendi.

Ernst&Young’ın “2012 Küresel Yolsuzluk Anketi”ne göre Türkiye’de üst düzey yöneticilerin yüzde 52’si, iş hayatında rüşvet ve yolsuzluğun çok yaygın olduğuna inanıyor.

*

Türkiye rüşvette Avrupa birincisi!…

Hükümetten 3 bakan oğlunun da bulunduğu 22 kişiye rüşvet ve yolsuzluk operasyonu… Bakan oğlunun “pa­ra say­ma ma­ki­ne­si­” ile pa­ra say­dı­ğı, 6 çe­lik ka­sa­nın ol­du­ğu Gök­ka­fes’te­ki ev; İs­tan­bu­l’­un Bo­ğaz man­za­ra­sı­na hâ­kim, ay­lık ki­ra­sı 60 bin li­ra­dan baş­lı­yor! İstanbul merkezli operasyonda “rüşvet tarifesi”: Riskli transferlerde rüşvet oranı yüzde 0.5…  Para, bakan ve bürokratlar arasında paylaşıldı.  TCDD Liman İşletme Müdürlüğü ve bağlı daire başkanlıklarına İzmir merkezli rüşvet ve yolsuzluk operasyonu… Maliye iktidardaki partinin ihale baronlarının vergi borçlarını çerez parasına indirmiş, vergi cezalarını silmiş. Her yıl böyle silinen vergi 1,5–2 katrilyon TL! Ve eski bir bakan: İstanbul’da imar planları, bütün yüksek yapılar Başbakan’ın onayı ile yapıldı!

Sonuç

1990’lı yıllarda kaleme aldığım bir yazımı şöyle bitirmişim: “Gericilik, yolsuzluk ve rüşvet mikrobu Osmanlı’yı üç yüzyılda kemirip bitirmişti. Türkiye Cumhuriyeti üzerindeki uğursuz etkisini ise, çok daha kısa sürede gösterecektir. Çünkü yaşadığımız bu hız çağında, etkiler sonuçlarını çok daha çabuk gösteriyor. Tam, uyanıp önlem alma, Atatürk ahlâkına dönme zamanıdır. Yarın çok geç olabilir.”

Saat işliyor, saat durmuyor!

Kaynak: Cihan Dura, Türkiye’nin Sorunları, Atayurt Yayınevi, Ank., 2020 ve Atatürk Devrimi Yarım Kaldı, Kayseri, 2000 (kişisel yayın).

Azim ve Karar, 31.01.2023