RİZE’DEN GELENEKSEL ŞİFA BİLGİLERİNE SİRKE İLE DEVAM

Mahiye Morgül

Sirke yapımından sirke kullanımına kadar faydalı bilgiler.

En iyi sirke elma sirkesidir diye bilinse de beyaz üzüm ve armuttan yapılan beyaz sirkenin daha geniş kullanım alanı vardır. Rize’de terk edilmiş bahçelerde elmadan daha çok armut bulabiliyorum ve armut sirkesi beyaz oluyor. Kaşıntı gibi hallerde deri üzerine hariçten kullanmak için beyaz sirke daha etkili olmaktadır. Keza ev temizliğinde kullanılır.

Elma ve armut çekirdeğinde bulunan B-17 vitamini hücre yenileme özelliğindedir, bu nedenle çekirdek kısmı mutlaka kavanoza konulmalıdır. Hatta içerisinde B-17 vitamini bulunan zemzem suyu ve kestane balından da birer kaşık katmanızı öneriyorum. Şöyle ki, kanser hücresi gibi deforme olmuş hücreleri yenilemede B-17 vitamini gereklidir. Bu nedenle, tıp fakültelerinde kapatılmış olan Halk Sağlığı bölümü yeniden açılmalı ve orada kurulacak olan Koruyucu Hekimlik kürsülerinin temel dersi B-17 Vitamini olmalıdır.  Çekirdeği acı olan kayısı ve karayemiş gibi meyvelerde bolca bulunan B-17 vitamininin bu özelliği halka resmi ağızlardan anlatılmalıdır. ABD’de B-17’nin faydalarını red eden tıp merkezleri de vardır.

Eğer antik Karadeniz dünya tarihinde SİRKE ile şifa dağıtan otacı kraliçeler ve prenseslerle (Media, Sirke/Kirke, Hikati/Goti, vd) meşhur olmuşsa, elinde meşaleyle gece yarıları köyden köye tünellerden geçerek doğuma ve hastaya koşmuşlarsa ve ben de Antik Karadeniz Tarihi araştırmalarımla panzehiri bulan kralımız VI.Mitridate Mete Oğuz’u anlatan belgesel programlar yapıyorsam, bugün Sirke bilgilerimizi güncelleme görevi de bana düşer dedim ve kolları sıvadım.

Üç yıldan beri terk edilmiş komşu bahçelerde yere düşmüş armutları toplayıp sirke kuruyorum, bir ay sonra süzüyorum ve küçük pet şişelere doldurup camideki yaşlı cemaate, lokma dağıtmak gibi taziye evlerinde, limanda balıkçılara, Öğretmenler günü yemeğinde emekli öğretmenlere, komşu işyerlerine, alışveriş yaptığım dükkânlarda çalışanlara ve mahallemin kahvehanesinde yaşlılara dağıtıyorum.

Sirke yapımında nelere dikkat etmeli?

Geleneksel tariflerin hepsi doğrudur. Kendi deneyiminiz önemlidir. Örneğin, evin hangi köşesinde beklettiğinizde sirke bozulmuyorsa buna devam edin. Sirke bakterileri en temiz havayı orada bulmuştur. Eğer mutfak lavabosunun altına ya da hiç hava almayan bir yere koyarsanız olmuyor. Eğer ev temizliğinde kimyasal deterjan kullanıyorsanız hiç boşuna sirke kurmayın, çünkü sirke bakterileri kimyasal zehrin buharında yaşam bulamaz, sizin oksijen alamadığınız ortamda sirke de oksijen alamaz, bozulur.

Ağzı geniş kavanoz tercih edilir. Ana tutarken geniş ağız önemlidir. Üzerini kapattığınız bez temiz olmalı. Bezin üzerine ayrıca kapak sıkıştırılmaz. Güneş almayan gölge bir yer seçin. Kurum için mutfak penceresinin altına en yakın köşeyi tercih edin; pencere açılıp kapandıkça içeriye temiz ve serin hava girecektir. 

Armut/elma doğranırken, sapları ve çiçek tepeleri atılır, gerisi doğranır. Kavanozun üçte biri armut, üçte ikisi iyi su ile doldurulur. Kavanozun ağzında dört parmak boşluk kalsın; bu boşluktan oksijen alacaktır. Kavanozu kapaklı dolaba koymak gerekmez; içine toz girmemesi için temiz bezle örtüp lastikle sıkı bağlanır. Kavanozun tamamını kapatacak genişlikte bir örtü veya torba geçirilir, böylece güneş almaması sağlanır.

İki üç günde bir doğranmış meyveleri elinizle veya tahta kaşıkla parçaları dibe doğru ittirin, alt üst edin. On gün sonra artık karıştırmayın, dinlenip maya tutmaya başlasın. Mayalanma devam ederken parçalar dibe çökecektir. 40 güne kalmadan üzerinde ana oluşur. O zaman süzme zamanı gelmiştir. Süzdükten sonra yeniden ağzını örterek beklemeye bırakın, on gün sonra kullanıma hazırdır. Ancak bekledikçe mayalanma (fermente) devam edeceği için zamanla daha keskin sirke haline gelecektir. Süzülmüş sirkeyi sıkıca kapatırsak artık ana tutmayı bırakır. Ayrı bir kapaklı şişeye kullanacağımız kadar doldurup sıkıca kapatıp onu dolaba almak gerekir. Büyük kavanozu oda sıcaklığında bekletirsek ana tutmaya devam eder.

Önerim, iki ayrı kavanozda sirke mayalayın. Süzdükten sonra, birini günlük kullanım için, diğerini ana tutması için ayırın. İkinci kavanozun ağzına bez kapatıp öylece onu bir kenarda gölgede unutun, aylar sonra üzerinde kalın bir tabaka ana oluşması lazım. O anayı iltihaplara hariçten kullanacaksınız. Yine, süzerken aldığınız sirke analarını bir kavanozda toplayıp sirke içerisinde buzdolabına koyarsanız gelecek yıl bundan maya alırsınız, isteyene maya verirsiniz. Beklemiş sirke daha şifalıdır. Günlük sabahları ballı sirkeli su içimlerinizde beklemiş sirkeyi tercih edin.

Sirke anasının başlıca şifaları                  

Örneğin; emzikli annede meme iltihabına (süt kırığı), inekte meme iltihabına, kitlenin üzerine tamponlayarak iltihaplı kitleyi yok edebilirsiniz. Eskiden beri bilinen bir yöntemdir. Damar yaprağını ısıtıp yara üzerine kapatarak iltihabı yok etmek de Rize ve Trabzon’da eskiden kullanılan bir yöntemdi.

Kanser hücresi bir tür mantar olduğuna göre… Sirke ve sirke anası mantar hücrelerini yok edebildiğine göre… Kanser tespit edilmiş kitlenin üzerine hariçten sirke anası tamponlanırsa, bu işlem günlük akşam sabah gibi bir sıklıkta tekrar edilirse, 21 gün sonra kitlenin gerilemesi muhtemeldir.

Sirkenin şifaları

Hadis olarak geçer; Peygamberimiz Hz.Muhammed misafir olduğu bir akrabasının evinde bayat ekmeği suya doğrayıp üzerine tuz ve sirke ekmiş, “Sirke de ne güzel katıktır” diyerek yemiştir. Benzer şekilde Anadolu’da salataya tuz, sirke ve zeytinyağı ekilir, suyuna ekmek bandırılır. Hıristiyanlar benzer şekilde bir tür üzüm sirkesi olan şaraba ekmek batırıp yerler.  

İnternette yer alan bazı İslam sitelerinde sirke üzerine yazılmış faydalı bilgiler mevcuttur. Bunlardan birinde aşağıdaki bilgiler yer almaktadır:

·         Sirke normal dozlarda dahi mikrop öldürücü özelliğe sahiptir. Bu sebeple bazı salgın hastalıklara karşı tıbbi ve ciddi bir tedbir olarak hep tavsiye edilir.

• Bağışıklık sistemini güçlendirerek nezle, grip, boğaz ağrıları gibi enfeksiyonlara yakalanmayı engeller.
• Sirke sindirimi kolaylaştırır. Hazımsızlığa iyi gelir. İştahı açar. Bu sebeple birçok yemek ve salatalarda tat ve çeşni için kullanılır.
• Barsak gazına ve kabızlığa iyi gelir.
• Sirke mide hararetini giderir. Safrayı keser.
• Safra rahatsızlıklarına iyi gelir ve safra akıntısını tanzim eder.
• ‘Kalp ve sinirleri kuvvetlendirmede düzenli olarak elma sirkesi bal karışımı alınması tavsiye edilir. Yine bu karışım muhtevasında olan A ve diğer vitaminlerle görmeyi keskinleştirir.
• Sirke kandaki kolesterolu düşürerek kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu rol oynar.
• İçerdiği doğal asitler ve enzimlerle kanın daha sağlıklı ve ince akmasını sağlar.
• Elma sirkesi yüksek miktarda kalsiyum, yani kemik ve dişler başta olmak üzere insan vücudunun en temel minerallerinden birini ihtiva etmektedir. Böylece kemikleri mineral bakımından zenginleştirerek osteoporozu (kemik erimesi) önler.
• Kadınlarda adet ağrılarına ve anormal akıntılara karşı tesirlidir.
• Sirkeyle soğuk su friksiyonları en zararsız ateş düşürücü, keza vücuda sükunet ve ferahlık veren bir tatbikat olur.
• Egzama ve yaralara sürülürse büyük ölçüde şifa etkisi vardır.
• Başta damarlar, karaciğer, böbrekler olmak üzere vücudu toksinlerden (zehirli atık maddeler) arındırır, yağlı mukus kalıntılarını parçalar.
• İdrar yolları enfeksiyonlarında, sindirim bozukluklarında, kramplarda, yaban arısı sokmalarında, saçta kepekte, uyku bozukluklarında, kulak çınlamasında da kullanılır.

Gelecek yazımızda sir’den bal sirkesi yapımı ve faydalarını anlatmaya devam edeceğim. Hıfzıssıhha Enstitüsünü geri kuramadık ama her ev bir sağlık okulu olana kadar deva… Daha sağlıklı günlere…

Not: 10 Kasım sabahı saat 09.05’de mezun olduğum Gülbahar İlkokulun bahçesinde Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’e Saygı törenine katılacağım. Mahallemin emeklilerini ellerinde kasımpatı çiçeği demetiyle törene bekliyorum.

ATAM IŞIKLAR İÇİNDE UYU!

Azim ve Karar, 7.11.2022